Czym jest kawa speciality i czy naprawdę jest taka wyjątkowa?
Czym jest kawa speciality i czy naprawdę jest taka wyjątkowa?
Wyobraź sobie, że kawa, którą pijesz każdego ranka, przeszła kilkuletnią drogę, zanim trafiła do Twojego kubka. Że najpierw krzewy kawowców rosły przez kilka lat wyglądając jak jaśmin, a gdy już zakwitły, w każdym z owoców znajdowały się tylko dwa małe ziarenka. Wyobraź sobie, że by wydobyć od 10 do 20 kg ziarenek kawy, najpierw trzeba zebrać aż do 100 kg owoców kawowca! A kiedy ziarna puszczone zostają w świat, przechodzą przez skomplikowane egzaminy i specjalny proces prażenia, żeby na samym końcu dostać się do rąk, które je zaparzą. Wyobraź sobie, że taka jest właśnie kawa speciality.
Skąd wzięła się kawa speciality?
Pierwszy raz sformułowania „kawa speciality” użyła w 1974 roku Erna Knutsen, by opisać ziarna kawy o najlepszym smaku, które wytwarza się w specjalnym mikroklimacie. Jest to więc kawa, w której liczy się jakość. Przez cały proces jej powstawania, na wszystkich etapach przywiązuje się wagę do tego, by była jak najlepsza, a nie, by było jej jak najwięcej. Jej smak i aromat są zdecydowanie bogatsze i pełniejsze od walorów smakowych tradycyjnych kaw, a wytwarza się ją zwykle w Kolumbii, Etiopii, Brazylii i Indonezji.
Z małego ziarenka do kawy w filiżance – czyli o drodze kawy speciality
By kawa mogła uzyskać miano speciality, musi przejść długą drogę z czterema przystankami. Te przystanki to plantacja, sprawdzenie, prażenie i zaparzenie. Właściciel plantacji przez wiele lat sadzi ziarna, dogląda kawowców i zbiera plony podczas żniw. Następnie ziarna przechodzą dokładną, często ręczną selekcję, a cały proces wytwarzania kawy jest skrupulatnie kontrolowany według norm określonych przez Amerykańskie i Europejskie Stowarzyszenie Kaw Najwyższej Jakości (ang. Specialty Coffee Association).
Kolejnym krokiem jest ocena jakości kawy według specjalnej skali. Doświadczeni kiperzy, czyli degustatorzy, sprawdzają jej kwasowość, konsystencję, posmak, słodycz, czystość smaku, biorą pod uwagę suchy i mokry aromat, a także równowagę nut smakowych. Tylko te kawy, które po ocenie wymienionych kryteriów otrzymają minimum 80 na 100 punktów, zostają uznane za należące do segmentu wysokojakościowych kaw.
Precyzyjnie wyselekcjonowane ziarna przechodzą proces prażenia, którego dokonuje się w ściśle określonej temperaturze. Dzięki temu z każdego ziarenka wydobyty zostaje najwyższej jakości smak. Następnie kawa trafia do rąk baristów albo do naszych własnych i tu odbywa się ostatni etap, który wpływa na doświadczenie jej wyjątkowego smaku. By wydobyć jak największy potencjał kawy speciality, należy ją bowiem odpowiednio zaparzyć.
Ale czym się różni kawa speciality od zwykłych kaw? To proste - unikalnością!
Zwykłe kawy pochodzą z masowych plantacji, gdzie największą wagę przywiązuje się do niskich kosztów produkcji. Taka kawa jest zawsze dostępna, dlatego że wykonuje się ją z mieszanek różnych typów kaw - gdy jednego rodzaju kawy jest na plantacji mniej, po prostu miesza się ją z innymi. W ten sposób powstają mieszanki, które często nie pasują do siebie smakowo. Natomiast kawa speciality nie bez powodu określana jest także mianem „single origin”, czyli „jedno źródło”. Dlaczego? Bo jeśli na danej plantacji kawowce nie zakwitną, wówczas kawy po prostu nie będzie. Tutaj nie ma mowy o mieszankach - ta kawa jest jedyna w swoim rodzaju.
Kawa speciality, która ceną zwykle nie odbiega od kaw komercyjnych, wyróżnia się na ich tle niesamowitym bogactwem smaku. W zależności od wybranego rodzaju, możemy doświadczyć w jej bukiecie nut karmelu,orzecha, tropikalnych owoców,czekolady czy też nut kwiatowych. Jest to kawa, którą zaparzysz na wiele alternatywnych sposobów i która raz skosztowana, będzie przychodziła ci na myśl za każdym razem podczas picia zwyczajnej kawy.
